Ingezonden met redactionele wijzigingen. Auteur: Erik De Ridder-.
Je kunt een slecht collectivistisch geloof niet bekampen met een ander collectivistisch geloof. Je kunt een slechte overtuiging (racisme) alleen tegengaan door deze geleidelijk te vervangen door een betere overtuiging (individualisme). Vuur met vuur bestrijden geeft vaak meer vuur, terwijl vuur zuurstof nodig heeft om te gedijen. Groepsdenken is het zuurstof, het uitdovend mechanisme heet individualisme. Individualisme, toegepast op Black Lives Matter (BLM).
Eeuwigdurende ruzie
Als libertariërs zijn we individualisten. Individualisten willen dat alle rechten aan het individu toebehoren. We zijn van mening dat er zo veel meningen zijn als mensen. Ze zijn tegen collectivisme. Collectivisten gaan ervan uit dat de mens zich groepeert en dat rechten moeten worden toegekend op basis van uiterlijke kenmerken. Racisme is de meest primitieve vorm van collectivisme, gebaseerd op genetische geschiedenis. Individualisten zijn dus tegen alle racisme. De Black Lives Matter-beweging (BLM) meent dat ze het onrecht van racisme bestrijdt, terwijl ze echter een andere vorm van collectivisme bezigen. BLM verdeelt mensen nog steeds in groepen op basis van genetische geschiedenis.
Je kunt het ene type collectivisme niet verslaan met een ander type collectivisme. Racisme verslaan met BLM-tactieken is niet mogelijk. Beide collectivistische ideeën omhelzen immers een race to the bottom, waardoor de strijd voor altijd kan duren. De algemene slogan “All lives matter” is ook een collectivistische uiting, hoewel minder voor de hand liggend. Het betekent “we zitten allemaal in hetzelfde schuitje”. De tegenbeweging probeert hier één collectief te creëren. Dit is zelfs erger dan BLM (op het niveau van de VN of de mentaliteit van een wereldregering, wat het tegenovergestelde is van libertarisme of individualisme).
Niet alleen dit, maar “All lives matter” voelt als een poging om de doelen van BLM te bestrijden, of om de geschiedenis van racisme tegen zwarten te relativeren. Het voelt racistisch aan, ook al was dat niet echt de bedoeling van de intendanten. Terwijl “alle levens zijn belangrijk” onverenigbaar met de doelstellingen van BLM is, hebben beide bewegingen wortels in dezelfde gedachtegangen van het gemeengoed (collectivisme). Niemand durft de kaart van het individu trekken en beide bewegingen maken hard te kunnen spreken in naam van een bepaalde etniciteit.
Consistent en robuust individualisme
Kunt u zich voorstellen dat een BLM-supporter als argument “nee, individuele levens doen er niet toe” zegt?
Als libertariër ben ik van mening dat individuele levens belangrijk zijn, wat veel robuuster is. Dit is overigens perfect verenigbaar met de doelstellingen van BLM. Kunt u zich voorstellen dat een BLM-aanhanger plots zegt: “nee, individuele levens doen er niet toe”?. Door vast te stellen dat ‘individuele levens’ ertoe doen, zakt het kaartenhuisje van collectieve belangen ineen. Als je immers het individu grondrechten toekent, dan kan ieder collectivistisch belang oprotten. Want dat belang heeft geen recht van spreken over het doen en laten van dat individu. Hoewel ik zeker weet dat vele BLM-activisten mijn mening delen dat “individuele levens ertoe doen”, hebben ze waarschijnlijk niet genoeg nagedacht hoe BLM dat idee collectiveert volgens ras.
Wij als libertariërs daarentegen hebben de neiging om vrij diep en filosofisch na te denken over de meeste kwesties. In zijn consistentie en robuustheid verslaat het idee van individualisme alle vormen van collectivisme, ook dat van BLM. Collectivisme kristalliseert zich uit in racisme, feminisme, religie, socialisme, tribalisme, elitarisme, enz. Het individualisme behartigt het belang van de mens als individu, niet van de groep. Aangezien de mens een intellectueel wezen is, is het eerder onverstandig om mensen in groepen in te delen. Meestal zijn uiterlijke kenmerken de gemeenschappelijke factor, in plaats van intellectuele kenmerken of vaardigheden.
Wortels van groeps- en systeemdenken
Als de angst voor uiterlijke kenmerken (xenofobie, racisme…) in een samenleving een problematisch gegeven is, dan is die angst meestal een symptoom van een onderliggende ziekte die met heel andere zaken te maken heeft. Ons systeem van sociale tegemoetkomingen en favoriseringen heeft daar voor een stuk mee te maken. Maar ook dat is op zijn beurt weer gebaseerd op een negatief denkbeeld over het individu. Dat krijgt van vele medemensen geen vertrouwen om op zelfstandige basis de maatschappij vorm te geven. Zowel ons sociaal systeem als het ingebakken groepsdenken zijn oude sociale constructen. Meestal zijn dat middelen om specifieke belangen te dienen en machtige mensen in het zadel te houden. Het slechte nieuws is dat het lang zal duren voordat maatschappijen van deze verzinsels afstand nemen. Het goede nieuws is dat het met heel veel tijd en informatiecampagnes te bestrijden valt.